Mobiele kraan zijn op onze projecten niet weg te denken. We kennen verschillende uitvoeringen:

• Kranen met een telescoopgiek of met een vakwerkgiek;
• Kranen op een wiel- of rupsonderstel;
• Kranen met of zonder afstandsbediening;
• Daarnaast worden ook vaak graafmachines of verreikers met een hijsfunctie ingezet.

Hijswerk brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Wanneer het fout gaat:

• Kan de last uit de haak vallen;
• Kan de kraan omvallen of bezwijken;
• Kan de last een ander obstakel of persoon raken;

Dit zijn grote veiligheidsrisico’s met mogelijk grote impact.

Inzet van de juiste kraan.

De uitvoerder en kraanmachinist overleggen vooraf over het hijswerk en de in te zetten kraan.

Zaken die een rol spelen:

• De te hijsen lasten;
• De opstelling en het hijsbereik;
• De omstandigheden en ondergrond.

Deskundigheid van de kraanmachinist.

De machinist is in het bezit van een TCVT-certificaat van vakbekwaamheid en is lichamelijk en geestelijk in staat de gevaren van de werkzaamheden te onderkennen en te voorkomen.

Bij graafmachines wordt onderscheid gemaakt in drie typen:

         Een grondverzetmachine uitsluitend geschikt voor grondverzet en dus niet voor hijswerk.

• Hijsen aan een haak, al dan niet vast bevestigd aan de mast, is niet toegestaan.
• Ervaring en de gebruiksaanwijzing vormen de basis voor de veilige bediening.

         Grondverzetmachine met beperkte hijsfunctie.

• Hijsen is alleen toegestaan in het verlengde van de graafwerkzaamheden. Dit betreft bijvoorbeeld graafwerk en daarop aansluitend in die ontgravingen het leggen van leidingwerk of het ten behoeve van het graafwerk plaatsen van ondersteuningsschotten.
• Er dient een Safe Load Indicator (SLI) te worden ingeschakeld. Dit is een pieper die afgaat bij het bereiken van de maximale hijscapaciteit.
• Op basis van risico-inventarisatie is aantoonbare ervaring/deskundigheid vereist.

         Grondverzetmachine met hijsfunctie.

• De machine, gekeurd volgens TCVT schema, is volledig inzetbaar als hijskraan.
• Een TCVT persoonscertificaat van vakbekwaamheid voor de machinist is voorgeschreven.

Juist gebruik van de kraan.

Kranen mogen niet oneigenlijk worden gebruikt, dus niet voor:

• Verslepen van lasten;
• Lostrekken van lasten;
• Schuine reeptrek, het schuin wegtrekken van lasten met een andere beweging dan hijsen, zoals zwenken. De kraan kan hierbij kantelen of bezwijken.

Keuringen en inzet van de juiste hijsmiddelen.

• De kraankeuringen worden minstens eenmaal per jaar uitgevoerd. Mobiele kranen worden daarnaast elke twee jaar voorzien van een TCVT certificaat van goedkeuring.
• Voor een kraan met een bedrijfslast groter dan 2 ton en een bedrijfslastmoment groter dan 10 tonmeter wordt een kraanboek bijgehouden en is een hijstabel aanwezig. De volgende technische gegevens van de kraan zijn hierin vastgelegd:
• Machinegegevens en keuringen;
• Reparaties, aanpassingen en toebehoren als haken en kabels inclusief certificaten.

Inzet van deskundige aanpikkelateurs.

Werknemers die de rol van aanpikkelateur hebben, moeten hiertoe aantoonbaar zijn getraind. De werkgever stelt ze hiertoe bevoegd. Zij hebben kennis hebben van:

• Wettelijke voorschriften voor hijsgereedschap en veilig hijsen;
• De afkeurmaatstaven van hijsgereedschappen;
• Het veilig aanslaan en afpikken van lasten;
• Het inschatten van de lastgewichten;
• De genormaliseerde aanwijzingen over het verplaatsen van lasten.

Rekening houden met omgeving en overige werkzaamheden.

Hijswerk mag nooit andere personen in gevaar brengen. Indien er in de directe omgeving andere werkzaamheden plaatvinden of personen aanwezig zijn, is afstemming een vereiste.

Juist handelen bij wisselende omstandigheden.

• Bij dreigend onweer wordt de kraan buiten gebruik gesteld.
• Bij harde wind kan de last onvoldoende worden beheerst. De hijstabel geeft de maximale windsnelheid aan waarbij veilig kan worden gewerkt. Daarnaast beoordeelt de kraanmachinist of veilig hijsen mogelijk is. In praktijk blijkt dat bij windsnelheden vanaf 15 m/s (windkracht 7) problemen optreden bij het beheerst verplaatsen van lasten.

Hijsplan

Als de kraan intensief wordt ingezet wordt een hijsplan opgesteld. Hierin zijn de procedures en maatregelen opgenomen die noodzakelijk zijn voor de veiligheid: de hijsgereedschappen, de volgorde waarin de lasten worden gehesen, het type kraan, de hoeveelheid hijswerkzaamheden, het gewicht van de lasten en de benodigde vlucht.

Documenten bij kraan en hijsgereedschappen

Bij elke kraan hoort een kraanboek en een hijstabel. Hijsgereedschappen zijn voorzien van een certificaat van beproeving.

Opschriften op de kraan

Op iedere hijskraan moeten duidelijk en onuitwisbaar de volgende opschriften staan:

• Machinegegevens;
• Keuringssticker en plaatje Werkbelasting;
• CE-markering (vanaf bouwjaar 1995).