Onder bepaalde omstandigheden kan in waterleidingen vermeerdering van legionellabacteriën voorkomen. De kans op besmetting door deze bacterie, die de veroorzaker is van de veteranenziekte of legionellagriep, neemt toe bij:

- verontreinigd of stilstaand water;

- verneveling van water;

- water met een temperatuur van 25 tot 55°C (dit bevordert de groei van de bacterie).

Legionella wordt veroorzaakt door de bacterie Legionella pneumophila.

Deze legionellabacterie kan een ernstige longziekte veroorzaken die ook wel Veteranenziekte genoemd wordt. Veteranenziekte komt op dit moment ongeveer 500 keer per jaar voor in Nederland.

Besmetting vindt plaats via het inademen van waterdruppeltjes die de legionella bacterie bevatten. De bacterie vermenigvuldigt zich in warm en stilstaand water. Ouderen en mensen die roken of een chronische longziekte hebben en mensen met een verlaagde weerstand zijn bevattelijker voor legionella. 

Besmetting met legionella gebeurt via de longen, door het inademen van besmette druppeltjes (water)nevel of bij het inademen van deeltjes aarde/grond. Het is niet gevaarlijk om besmet water te drinken. Ook is legionella niet over te brengen van mens op mens.

De besmette nevel of stof kan zo klein zijn dat ze diep in de longen kan doordringen. Daar kan de bacterie klachten veroorzaken. Een ontsteking verwoest dan het longweefsel.

Legionellabesmetting symptomen:

• Hoofdpijn;
• Spierpijn;
• (hoge) Koorts;
• Hoesten;
• Kortademigheid;
• Vermoeidheid;
• Verwardheid;
• Diarree.

Potentieel gevaarlijke situaties voor blootstelling aan legionella zijn:

• Waterslangen en -leidingen (met stilstaand water);
• Waterslangen die over het maaiveld lopen en onvoldoende zijn ingegraven;
• Koelwatersystemen, warmwatersproeiers en hogedrukreinigers;
• Gelaatsmaskers, die te lang worden gebruikt;
• Luchtbehandelingssystemen, airconditioning en luchtbevochtigers;
• Fonteinen;
• Zonneboilers;
• Douches en waterleidingen, die een tijdje niet in gebruik zijn geweest (bijvoorbeeld na een vakantieperiode).

Om besmetting te voorkomen is het goed om de volgende maatregelen te nemen:

• Voorkomen van nevelvorming;
• Werk uitsluitend met vers koud water;
• Spoel slangen en leidingen (10 minuten met een temperatuur > 60ºC);
• Koelen water tot < 20º C of het verwarm het tot > 60ºC;
• Controleer de waterslangen en tanks op de aanwezigheid van biofilm (groen of bruin slijm);
• Desinfecteer door water met chloor, ozon, elektrolyse of UV-ontsmetting van alle buismaterialen en slangen;
• Mensen op de bouwplaats bewust maken van het belang van legionellabestrijding door goede voorlichting.

Voorkom blootstelling aan verontreinigde nevel, draag adembescherming (klasse P3), indien kans bestaat op spatten en/of aerosolen (nevels). Na gebruik filter direct weggooien.

Potentieel gevaarlijke situaties met betrekking tot de sanitaire voorzieningen op de bouwplaats zijn douches, waterslangen en -leidingen, die een tijdje niet in gebruik zijn geweest (bijvoorbeeld na een vakantieperiode), of waterslangen die over het maaiveld lopen en onvoldoende zijn ingegraven.

Spoel bij twijfel of na een vakantieperiode de slangen en leidingen 10 minuten door met een temperatuur boven 60ºC.