Op 3 augustus 2020 is er vanuit de Europese Unie een wettelijke regelgeving vastgesteld voor het gebruik van producten die meer dan 0.1% diisocyanaten bevatten. Deze regelgeving heeft tot gevolg dat per 24 augustus 2023 er een trainingsverplichting geldt op dit onderwerp. Deze verplichting geldt voor iedereen die professioneel gebruik maakt van producten die diisocyanaten bevatten.
Diisocyanaten worden veel gebruikt in de chemische industrie, met name in de productie van Polyurethanen (PU). Diisocyanaten zijn binnen de bouw- en infrasector met name terug te vinden in:
- Isolatiemateriaal: Diisocyanaten worden gebruikt in de productie van polyurethaanschuim dat wordt gebruikt als isolatiemateriaal. Het schuim kan worden gebruikt voor de isolatie van muren, daken, vloeren en kelders.
- Lijmen en afdichtingsmiddelen: Diisocyanaten worden gebruikt in bouwlijmen en afdichtingsmiddelen.
- Vloercoatings: Diisocyanaten worden gebruikt in polyurethaanvloercoatings;
- Schuimafdichtingen: Diisocyanaten worden gebruikt voor het maken van schuimafdichtingen, die worden gebruikt voor het afdichten van openingen en voegen in gebouwen (zoals PUR-schuim).
Bij het aanbrengen van producten met diisocyanaten, ruikt de gebruiker verschillende componenten. Daardoor is de geur géén goede indicator voor het gevaar van diisocyanaten. Controleer altijd het etiket of dat het product diisocyanaten bevat.
Diisocyanaten zijn sterk irriterende stoffen, blootstelling aan diisocyanaten kan op verschillende manieren plaatsvinden, de belangrijkste daarvan zijn:
- Inademing: Dampen en aerosolen van diisocyanaten kunnen worden ingeademd en deeltjes kunnen zich afzetten in de luchtwegen, waardoor irritatie en andere ademhalingsproblemen kunnen ontstaan.
- Huidcontact: Diisocyanaten kunnen de huid binnen dringen via direct contact. Dit kan gebeuren tijdens het hanteren, morsen of spatten van producten die diisocyanaten bevatten.
- Oogcontact: Diisocyanaten kunnen bij irritatie en schade aan de ogen veroorzaken bij direct contact.
- Inslikken: Blootstelling aan diisocyanaten via inslikken is mogelijk door onzorgvuldig gebruik. Zoals bij onvoldoende persoonlijke hygiëne (vergeten handen te wassen voor het eten).
Na blootstelling is er ook gevaar voor het plotseling allergisch worden voor bepaalde stoffen nadat iemand hiermee in aanraking is gekomen. Bij een volgende blootstelling aan de stof kunnen er dan hevige allergische reacties en ademhalingsproblemen ontstaan. Dit noemen we sensibilisatie.
Naast sensibilisatie zijn er ook andere gezondheidsrisico’s verbonden aan diisocyanaten, zoals:
- (allergische) huidirritaties, zoals eczeem;
- Oog- en luchtwegirritaties;
- Opgezwollen ledematen;
- Beroepsastma;
- Benauwdheid;
- Longklachten;
- COPD – chronische longziekte gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen en longbeschadiging
Voor het bepalen van de juiste maatregelen dien je te allen tijde de arbeidshygiënische strategie te hanteren. Dit betekent in het geval van producten die meer dan 0.1% diisocyanaten bevatten het volgende:
- Technische maatregelen:
- Gesloten spuitcabines waarin medewerkers niet in aanraking komen met het product;
- Ventileren- en afzuigen van stoffen en dampen.
- Organisatorische maatregelen:
- Zorg voor taakroulatie bij werkzaamheden waar kans op blootstelling aanwezig is (hiermee wordt de blootstelling beperkt);
- Bovenwinds werken.
- Individuele maatregelen:
- Voorlichting, instrueren en opleiden van medewerkers over de risico’s en de benodigde preventieve maatregelen. (Verplicht)
- Voorlichting, instrueren en opleiden van medewerkers over de risico’s en de benodigde preventieve maatregelen. (Verplicht)
- Persoonlijke beschermingsmiddelen:
- Raadpleeg Veiligheidsinformatieblad – denk in ieder geval aan handschoenen, oogbescherming, lichaam bedekkende kleding & indien noodzakelijk ook adembescherming. Dit veiligheidsinformatieblad kan je bijvoorbeeld via de SAVE-app in Toxic vinden.
Wat moet je doen wanneer je toch in aanraking bent gekomen met Diisocyanaten?
Besmetting via de ogen:
- Begin onmiddellijk met spoelen van de ogen bij een oogspoelstation of onder stromend water (bij voorkeur lauw).
- Tenminste 15 minuten – bij twijfel langer;
- Open en beweeg oogleden, zodat het water alle delen van het oog bereikt;
- Probeer contactlenzen tijdens het spoelen uit de ogen te verwijderen.
- Na het spoelen is het van cruciaal belang dat je zo snel mogelijk medische hulp van een oogspecialist krijgt.
- Diisocyanaten kunnen ook, zonder dat je er last van hebt, schade aan je ogen veroorzaken.
Besmetting via de huid:
- Verwijder zo snel mogelijk de besmette kleding!
- Doe dit voorzichtig om te voorkomen dat de chemicaliën zich verder verspreiden.
- Was de besmette huid grondig met water en zeep!
- Let er op dat je de zeep goed uitspoelt met water.
- Zoek medische hulp als de huid geïrriteerd raakt, rood wordt of als je andere symptomen ervaart na de besmetting.
BELANGRIJK:
- Vermijd wrijven of krabben aan de besmette huid. Dit bevordert de verspreiding van de chemicaliën en kan de huid dus verder beschadigen.
- Vermijd het gebruik van oplosmiddelen op de huid!
Hoe kan ik het afval op een juiste manier afvoeren?
- Volg instructies in van het veiligheidsinformatieblad van het product;
- Vloeibaar product altijd laten uitharden voordat je het verwijderd;
- Niet in de riolering, grond- of oppervlaktewater lozen;
- Verwijderen in overeenstemming met de plaatselijke eisen.
Ga met elkaar in gesprek over het volgende:
- Weet jij of de producten waarmee je werkt Diisocyanaten bevatten?
- Ga jij zorgvuldig om met gevaarlijke stoffen?
- Heb jij de beschikking over de juiste Veiligheids Informatie Bladen (VIB) of Werk Instructie Kaarten (WIK)?
- Ken je de inhoud van deze documenten en tref jij de juiste voorzieningen voor het werken met producten die Diisocyanaten bevatten?