Oplosmiddelen zijn zeer vluchtige stoffen die worden toegevoegd aan tal van bouwproducten om ze beter en makkelijker te kunnen verwerken. De meest bekende oplosmiddelhoudende bouwproducten zijn verven, coatings, lijmen, kitten, harsen, ontvetters en schoonmaakmiddelen. Zoals het woord al zegt zijn het oplosmiddelen waarin vaste stoffen kunnen worden opgelost of vloeibare producten worden verdund, om ze beter te kunnen verwerken. Na het aanbrengen van het product verdampen de oplosmiddelen en komen deze dus op de werkplek vrij. Via inademen of huidcontact kunnen deze stoffen in je lichaam terechtkomen.

Dura Vermeer wil er alles aan doen om gezondheids- en milieurisico’s te beperken bij het werken met gevaarlijke stoffen, dat is goed werkgeverschap maar ook een verplichting vanuit de overheid.

Dit doen wij onder ander door zo veel mogelijk gevaarlijke stoffen te vervangen door onschadelijke c.q. minder schadelijke varianten.

Dat begint al bij het maken van bewuste keuzes bij het inkopen en ter beschikking stellen van stoffen. Ga bij het gebruik van gevaarlijke stoffen altijd na of er een alternatief product is wat minder risico’s heeft. Vraag er bewust naar als je gevaarlijke stoffen inkoopt. Je kunt ook de veiligheidsadviseur van je bedrijfsonderdeel hierbij betrekken.

Door een gevaarlijke stof te vervangen door een minder schadelijke stof zijn er meestal minder maatregelen noodzakelijk om veilig te kunnen werken. Door te kiezen voor een minder schadelijke stof zorg je ervoor dat jouw collega’s en eventueel jijzelf minder risico lopen op bijvoorbeeld lange termijn gezondheidseffecten. Voor kankerverwekkende, mutagene of reprotoxische stoffen (de zogenaamde CMR-stoffen) is dit zelfs verplicht. Lukt vervanging niet, dan gelden er specifieke registratie eisen bij gebruik.

Teveel contact met vluchtige organische stoffen kan leiden tot eczeem, chronische irritatie van de luchtwegen, lever- en nierfunctiestoornissen en onherstelbare schade aan het centrale zenuwstelsel. Let dus op je gezondheid als je werkt met oplosmiddelrijke bouwproducten.

Effect op Centraal zenuwstelsel
Een zweverig gevoel, de neiging tot veel praten en bewegingen niet meer onder controle hebben. Dat zijn vaak de eerste klachten die je krijgt door blootstelling aan hoge concentraties oplosmiddelen. Het is net of je dronken bent. Gelukkig gaan deze klachten snel weer weg. Regelmatig blootstelling kan op den duur leiden tot misselijkheid, concentratieverlies, prikkelbaarheid, vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en hartkloppingen. Het gaat heel geleidelijk.

Langdurige blootstelling aan hoge concentraties oplosmiddelen kan op den duur leiden tot blijvende hersenschade. Daarbij is sprake van zeer ernstige klachten zoals geheugenverlies, karakterverandering en zelf vroegtijdige dementie. Dit ziektebeeld staat bekend als OPS, het Organisch Psycho Syndroom.

Effect op de huid
Organische oplosmiddelen ontvetten de huid. De huid raakt geïrriteerd wordt rood, droog, schilferig en minder elastisch waardoor er kloven ontstaan. Na verloop van tijd ontstaat er een chronisch contacteczeem. De huid verliest hierdoor zijn beschermende functie. Stoffen die normaal niet door de huid gaan, kunnen nu het lichaam binnenkomen. Een eenmaal ontwikkelde allergie is blijvend en niet te genezen.

Effect op de slijmvliezen
Oplosmiddelen hebben een irriterende werking op de slijmvliezen van de ogen van de neus- en keelholte en de luchtwegen. Hierdoor kunnen ogen, keel en luchtwegen pijn gaan doen en kunnen hoestbuien en loopneuzen optreden.

Effect op Lever en nieren
Een aantal oplosmiddelen is schadelijk voor de lever of de nieren en kan bij hoge concentraties leiden tot ernstige stoornissen in lever- en nierfuncties.

Er zijn verschillende manieren om je werk gezond aan te pakken en blootstelling aan oplosmiddelen te beperken.  Je kunt vier stappen nemen, in volgorde van belangrijkheid. Begin dus altijd bij de eerste en neem de volgende stap als de vorige niet of onvoldoende mogelijk is.

Stap 1 Werk oplosmiddelvrij:
Kies bij voorkeur een oplosmiddelarm of een oplosmiddelvrij alternatief voor het product dat je gebruikt. Deze oplossing is in veel gevallen mogelijk. Inmiddels is er een groot aantal alternatieven voor oplosmiddelhoudende producten op de markt. Er bestaan watergedragen verven, lijmen, ontvettingsmiddelen, primers, coatings, etc. Ook zijn er reinigingsmiddelen op basis van water en zeep.

Stap 2 Voorkom inademen:
Zorg voor voldoende ventilatie of goede afzuiging als je binnenhuis werkt, wanneer het technisch of kwalitatief niet mogelijk is met alternatieve producten te werken. Gebruik de juiste ademhalingsbeschermingsmiddelen bij onvoldoende ventilatie. Bij voorkeur een halfgelaatsmasker met filtertype A. Besteed extra aandacht aan de pasvorm als je bijvoorbeeld een baard hebt of een bril draagt.

Stap 3 Bescherm de huid:
Gebruik de juiste handschoenen als er kans is dat oplosmiddelen op de huid kunnen komen. Let er op dat je geschikte handschoenen gebruikt.

Je kunt zelf ook een steentje bijdragen aan gezond werken. Check vooraf het etiket van het product en werk zorgvuldig. Raadpleeg TOXIC. Hierin staan de gevaren van het product en de manier waarop je er veilig mee kunt werken.

Voor meer informatie:

Neem bij twijfel contact op met de Veiligheidsadviseur van jouw werkmaatschappij.

Toolbox CMR-stoffen: CMR-stoffen op de werkplek

Toolbox Abomafoon: https://www.abomafoon.nl/gevaarlijke-stoffen/