11 Specifieke toolboxen n.a.v. een incident SOS-melding
 >  Bijna-elektrocutie door spanning-aarde
Introductie

Deze toolbox is gericht op het delen van de eerste inzichten over het spanning-aarde incident, een bijna-elektrocutie, in februari 2024. Hiermee willen we een soortgelijk incident in de toekomst voorkomen. 

  • In de nacht van 3 op 4 februari 2024 heeft er een bijna-elektrocutie plaatsgevonden op het emplacement Waalhaven-zuid in Rotterdam. 
  • Die nacht zou er een overweg worden vervangen tijdens een buitendienststelling en spanningsloosstelling. De schakelopdracht en het aardplan waren gericht op deze werkzaamheden.

Voorbereiding

In de voorbereiding van de werkzaamheden is er gevraagd om het verwisselen van twee zijwaartse bevestigingen mee te nemen als extra werkzaamheden. In december 2023 is gevraagd of dit paste binnen de spanningsloosstelling. 

  • De werkbeschrijving en werklocatie is niet concreet gemaakt en goed afgestemd met de werkverantwoordelijke. 
  • De beoordeling van de extra werkzaamheden in de voorbereide spanningsloosstelling is niet uitgevoerd. 
  • Het extra werk is, ondanks  wel verder voorbereid en ingepland.

Werkzaamheden in de uitvoering
Het schakelen, aarden en testen moet worden uitgevoerd met een ploegleider en een Voldoende Onderricht Persoon (VOP). Er was geen VOP beschikbaar. Deze zijn daarom van een andere werklocatie gekomen om te helpen. Toen de twee VOP'ers aan kwamen was er al geschakeld door de ploegleider. Om die reden is er geen beeldinstructie gegeven door de ploegleider. Hierna is er gezamenlijk getest en geaard. 

De uit te voeren werkzaamheden zijn vervolgens doorgesproken. Met een spoorhoogwerker moesten de twee zijwaartse bevestigingen worden uitgewisseld voor een nieuwe variant. De spoorhoogwerker kon niet worden ingespoord doordat er geen Gereedschapsmachinist aanwezig was. De spoorhoogwerker is naast het spoor op zijn banden gezet. Vanwege de stabiliteit is er besloten om met één medewerker in de werkbak naar boven te gaan. 

Spanning-aarde incident
Bij het uitwisselen van de zijwaartse bevestiging is een kettingratel gebruikt. Tijdens het losmaken van deze kettingratel is de hangdraad tegen de naastgelegen rijdraad gekomen. De ploeg was in de veronderstelling dat deze rijdraad spanningsloos was. Achteraf bleek dat hier 25kV spanning op stond.

​​​​​​​

Risico's > Wat kan er gebeuren?

Gevolgen incident

  • Er ontstond kortsluiting met een flits en een klap.
  • De hoogwerker viel hierna direct in storing. De medewerker moest met de noodbediening naar beneden gehaald worden.
  • Doordat de medewerker in de hoogwerker op dit exacte moment geïsoleerd heeft gestaan, is hij met de schrik vrijgekomen.
  • Het incident heeft grote impact gehad op alle betrokken medewerkers.

Dit incident laat ons zien dat:

  • Het werk buiten veilig kunnen uitvoeren voor een belangrijke mate bepaald wordt met de werkvoorbereiding, werkverantwoordelijke, materieel- en personeelsplanning. 
  • We in de uitvoering geneigd zijn om oplossingsgericht te werk te gaan en het werk te maken met de mensen, middelen en materiaal dat we ter beschikking hebben.

Escalatiedienst ​​​​​

Bel de escalatiedienst bij incidenten met impact op de mens. Het escalatienummer is niet gebeld om het management van DVRI te informeren. Bij dit soort incidenten komt er veel emotie los, wat invloed heeft op het nemen van de juiste beslissingen. De escalatiedienst is er voor om de rust te bewaren en samen met het project de juiste keuzes te maken.

Maatregelen > Wat moet je doen?

Pas het 4-ogen principe toe, zodat iedereen weet waar er veilig gewerkt kan worden.

Actief Handelen

Durf het werk te stoppen bij een “onderbuikgevoel” én als het daadwerkelijk niet gaat zoals het zou moeten:

  • Neem een time-out-moment om met elkaar af te stemmen (LMRA).
  • Escaleer waar nodig met de werkverantwoordelijke, (hoofd)uitvoerder en/of (project-)management.   
  • Vraag om een instructie als deze niet gegeven is/wordt. 

Samen Leren

Blijf in alle lagen scherp communiceren en leg wijzigingen vast. Voer het 4-ogen principe uit in de voorbereiding, uitvoering en bij afwijkingen: 4-ogen = dubbel alert!

  • Bij een wijziging of aanvulling in het werk, check de gevolgen voor het (schakel) en/of werkplan. 
  • Bij niet de juiste of geen medewerkers om het werk uit te kunnen voeren, stop het werk. Kijk of vervanging mogelijk is en zorg dat alle voorbereidings- en/of instructiestappen doorlopen worden met de ‘nieuwe’ medewerkers.
  • Bij een schakelopdracht en aard/kortsluitplan altijd instructie geven aan de hand van de beeldinstructie.
  • Zorg voor het juiste gereedschap, stop als dit er niet is.

Klik hier voor de Zien Handelen Leren kaart
Discussie > Bespreek het met je collega’s!

Ga met elkaar in gesprek over:

  1. Hoe voer jij het gesprek met collega's over veilig werken binnen een spanningsloosstelling?
  2. Hoe weet jij zeker dat je veilig aan het werk kunt?
  3. Pas jij het 4-ogen principe toe bij een wijziging of aanvulling van de voorbereide werkzaamheden?
  4. Wat ga je anders doen naar aanleiding van deze toolbox?
Tips > Voor meer informatie

Vertrouwen is goed maar contoleer of het werk veilig uit te voeren is. Neem een Timeout bij een “onderbuik” gevoel en bij wijzigingen en afwijkingen ten opzichte van het oorspronkelijk voorbereide werk.