Wanneer er op hoogte moet worden gewerkt en geen andere meer geëigende arbeidsmiddelen of werkmethodes beschikbaar zijn om die plaatsen veilig te bereiken, kan onder zeer strikte voorwaarden worden gewerkt vanuit een werkbak of werkplatform, die in de haak van een hijswerktuig hangt. Die strikte voorwaarden zijn vastgesteld omdat een hijswerktuig in beginsel is ingericht voor het vervoer van goederen en niet voor personen. In deze toolbox behandelen we de sinds 1 Juli 2020 aangescherpte voorwaarden die van toepassing zijn op de inzet van een werkbak aan een hijswerktuig.

Sinds juli 2020 gelden er strenge regels met betrekking tot het gebruik van een werkbakken of werkplatforms, hangend in een hijskraan. Het uitgangspunt is dat deze werkbakken niet meer gebruikt mogen worden. Alleen als er echt geen ander alternatief is mag overwogen worden een werkbak in te zetten.  

De Vereniging Verticaal Transport heeft zich sterk gemaakt om enkele van deze strenge regels voor werkbakken iets te versoepelen en werkbaarder te maken. Mede daardoor heeft het ministerie SZW besloten om per 1 januari 2022 de volgende aanpassingen van artikel 7.23d door te voeren:

• Voor de beoordeling en goedkeuring van het werkplan, is het niet langer verplicht om dit door een gecertificeerd hoger veiligheidskundige te laten doen.
• De maximum windsnelheid gaat van 7 m/s naar 13,8 m/s, gemeten op het hoogste punt van de kraan.

De werkbakken zijn nog steeds hulpmiddelen die alleen ingezet mogen worden als er geen veiliger alternatief mogelijk is, zoals het plaatsen van een steiger of het gebruik van een hoogwerker. En hoewel de opdrachtgever nu de vrijheid heeft om te bepalen welke deskundigheid hij inzet voor het opstellen van het werkplan, moet dit werkplan natuurlijk nog wel aan de eisen van de Nederlandse Arbeidsinspectie voldoen. Ook moet het werkplan op tijd – uiterlijk 2 werkdagen voor de uitvoerdatum – ingediend worden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie.

De belangrijkste gevaren bij de inzet van een werkbak of werkplatform zijn:

• Valgevaar;
• Beklemming;
• Omvallen van het hijswerktuig.

Volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit is het niet toegestaan om personen te vervoeren met een hijskraan. Hijskranen, bestemd voor goederenvervoer, zijn niet uitgerust met de veiligheidsvoorzieningen, bedoeld in EU-richtlijn 2006/42/EG, waarmee machines bestemd en ingericht voor personenvervoer, (moeten) zijn uitgerust. Het gebruik van een werkbak of –platform is alleen bij hoge uitzondering mogelijk, extra voorbereiding is vereist. Op overtreding van het besluit staan flinke boetes. 

Voor een compleet overzicht zetten we de belangrijkste regels hieronder nog even voor u op een rijtje:

• Inzet van werkbakken en werkplatforms is alleen toegestaan wanneer werkzaamheden echt niet met een ander middel uitgevoerd kunnen worden. Houd hier al in het ontwerp rekening mee, bijvoorbeeld door het aanbrengen van bordessen of leuningwerk;
• Een werkbak of platform mag ingezet worden bij een maximale windsnelheid van 13,8 m/s;
• De noodzaak om met een werkbak of werkplatform veilig te werken moet worden aangetoond in een schriftelijk werkplan;
• Dit plan dient uiterlijk 2 werkdagen van te voren gereed te zijn, aangezien de aanmelding van de werkzaamheden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie uiterlijk 2 dagen voor aanvang van de werkzaamheden plaats moet vinden;
• In de melding aan de Nederlandse Arbeidsinspectie is beknopt beschreven:
  • De plaats waar de werkzaamheden worden verricht;
  • Het aantal betrokken personen;
  • Datum, tijdstip en duur van de werkzaamheden.
• Het verzorgen van een plan, het verkrijgen van goedkeuring en de aanmelding van de werkzaamheden is de taak van de opdrachtgever van de kraanleverancier;
• Zie voor de gebruiksvoorwaarden aan hijswerktuigen de informatie op https://www.abomafoon.nl/werkbak-ingericht-vervoer-personen/;
• Overtreding van de regels komt de opdrachtgever van de kraanleverancier op hoge boetes te staan.

De volledige tekst van het artikel vindt u hier: Artikel 7.23d Arbobesluit.

Voor elke ingebruikname van een werkbak of werkplatform moet er een opstellingsinspectie worden uitgevoerd. Zie onderstaande bijlage. Bijlage is te downloaden in pdf op de site van Aboma (https://www.abomafoon.nl/werkbak-ingericht-vervoer-personen/).

LET OP: Indien één van de vragen met "Niet in orde" wordt beantwoord mag de werkbak of werkplatform niet worden gebruikt!