Iedereen die werkt met asfalt en/of bitumen moet op de hoogte zijn van de hier onderstaande aanbevelingen om eerste hulp te kunnen verlenen aan slachtoffers met brandwonden.
Asfalt is een mengsel van verschillende bouwstoffen, en wordt –onder andere om de juiste verdichting te halen - zeer warm tot heet verwerkt. Temperaturen van 130 tot ruim boven de 150ºC worden gemakkelijk gehaald.
Ook bij de productie van asfalt in de asfaltcentrale zijn de temperaturen hoog om een homogeen mengsel te krijgen zonder vocht.
Bitumen is één van de hoofdbestanddelen van het asfaltmengsel. Het wordt in bulk bij de asfaltcentrale aangeleverd en heeft dan een temperatuur tussen de 150 en 200 ºC.
In het hele proces, van aanleveren van het bitumenbestanddeel, tot en met de verwerking van asfalt op het werk zijn dus hoge temperaturen gemoeid, en is verbranding een reëel risico!
Er zijn verschillende soorten verbranding te onderscheiden:
- door een chemische stof (zuur, loog);
- door elektriciteit;
- door straling (bijvoorbeeld de zon);
- door een hete vloeistof (heet water, hete thee);
- door vuur of vlamverbranding (bijvoorbeeld in brand geraakte kleding);
- door steekvlamverbranding (kortdurende zeer hoge temperatuur, meestal verbranding aan handen en gezicht);
- door contact met hete voorwerpen.
De soort verbranding genoemd onder punt 1 veroorzaakt chemisch letsel, de punten 2 tot en met 7 veroorzaken thermisch letsel. In deze toolbox gaan we ons richten op de punten 3 tot en met 7 en laten we de punten 1 en 2 buiten beschouwing. We behandelen de eerste hulp bij verbranding door thermisch letsel (met uitzondering van elektriciteit).
Wat te doen bij een verbranding?
1. Alarmeer of láát de hulpdiensten alarmeren;
2. Let als hulpverlener in eerste instantie op je persoonlijke veiligheid, én op die van de omstanders;
3. Doof de kleding (persoon) in vlam door:
a. Rollen van de persoon;
b. Blusdeken,
en werk daarbij van gezicht naar beneden;
4. Start direct met het koelen van de acute brandwonden. Koel tussen de 10 a 20 minuten met stromend kraanwater van 15 tot 30ºC, bij voorkeur de watertemperatuur die het slachtoffer het prettigst vindt;
5. Verwijder zo snel mogelijk kleding en sieraden;
6. Bij afwezigheid van stromend kraanwater zijn er goede alternatieven:
a. Een zogenaamd “Burnshield Hydrogel kompres”. (“Burnshield” is een merknaam; er zijn meerdere leveranciers die hydrogels leveren).
Een Burnshield Hydrogel kompres is een gaas waarmee je de brandwonden kunt bedekken. Het kompres is voorzien van brandwonden-gel dat een verkoelend effect geeft én het verlicht de pijn. Het is steriel en antibacterieel. Het is voor alle brandwonden geschikt en hecht niet aan de wond. Het is echter alleen geschikt voor de eerste hulp en het primaire transport. Groot voordeel van dit gaas is dat je de wond kunt afdekken zonder dat je met (vuile) handen aan de wond komt;
b. Een ander alternatief zijn “coldpacks”. Dit zijn koudekompressen voor éénmalig gebruik. Ze zijn zeer makkelijk te activeren door de binnenzak te laten knappen en goed te schudden. Het mengsel in de coldpack wordt dan koud en je kunt er dan ook prima mee koelen. De coldpacks zijn geschikt voor brandwonden, maar daarnaast bijvoorbeeld ook zeer goed toepasbaar bij verstuikingen en bloeduitstortingen. Let op: bij langdurig of foutief gebruik van deze coldpacks kan dit lokale bevriezing van de huid veroorzaken;
7. Houdt -na het koelen- het slachtoffer warm met een deken;
8. Als bitumen in de ogen of op de oogleden is gespat, koel het dan af met water. Gebruik daarvoor de oogdouche;
9. Dek na het koelen de brandwonden af met niet-verklevende verbanden / metalline lakens, schone doeken of plastic huishoudfolie;
10. Bij kleine of lichte verbrandingen verwijder je het Burnshield Hydrogel kompres na 20 minuten. Als iemand naar het ziekenhuis wordt vervoerd, laat je het Burnshield Hydrogel kompres zitten; dit wordt dan door de specialisten verwijderd;
11. Probeer de verbrande lichaamsdelen omhoog te houden om zwelling te beperken;
12. Laat het slachtoffer na het verlenen van de eerste hulp direct door de nooddiensten naar een ziekenhuis brengen. Een halfzittende houding wordt hierbij aanbevolen.
Mocht iemand onder de bitumen te zitten, probeer deze gestolde bitumen in ieder geval nooit te verwijderen! “Beperk” jullie tot de eerste hulp en laat verdere behandeling over aan de specialisten.
Voorkomen is beter dan genezen, dus welke voorzorgsmaatregelen kunnen we treffen?
- Denk aan de LMRA!!:
- Weet je wat je moet doen, waar, wanneer en hoe?;
- Heb je de juiste (goedgekeurde) middelen?;
- Heb je de juiste PBM’s voor dit werk?;
- Is de (werk-)omgeving veilig voor jezelf en derden?
- Weet je wat je moet doen, waar, wanneer en hoe?;
- Onze Life Saving Rules sluiten hier goed bij aan, onder andere:
- Ga alleen aan het werk met een instructie, én
- Volg altijd de instructie;
- Voer alleen taken uit die je kan en mág uitvoeren;
- Draag de voorgeschreven PBM’s;
- Ga alleen aan het werk met een instructie, én
- Gebruik alle apparatuur conform de geldende voorschriften;
- De APE en APN zijn uitgerust met voorzieningen waarbij de bitumen uit de vrachtauto’s wordt gezogen. De kans dat je onder de zeer hete bitumen komt te zitten bij bijvoorbeeld slangbreuk, of een losschietende koppeling wordt hierbij een stuk kleiner;
- Oriënteer je op je werkomgeving en kijk of er een noodstop binnen bereik is;
- Is er stromend water, een nooddouche, of één van de hierboven onder punt 5 genoemde alternatieven (Burnshield Hydrogel Kompressen, coldpacks) binnen bereik?, en
- Zorg voor de juiste PBM’s op zowel asfaltcentrale als bij de asfaltset !
Vanwege de zeer specifieke materie en het geven van de juiste informatie is deze toolbox opgesteld in samenwerking met mevrouw Brigit Muis van Brandwondenstichting Beverwijk en de heer Armon Jongenelen van KD/AO van Dura Vermeer.
Meer informatie over eerste hulp bij brandwonden vind je op www.brandwondenzorg.nl