Anne Brunekreef (DVT)
09 Specifieke werkzaamheden
 >  LOTOTO-procedure (Log Out-Tag Out-Try Out)
Introductie

Veilig werken staat bij Dura Vermeer op 1. Onze missie is dat iedereen elke dag weer veilig en gezond thuiskomt.

Tijdens nieuwbouw, renovatie en onderhoudswerken aan industriële krachtbronnen, elektrische installaties en machines gebeuren elk jaar helaas nog vele arbeidsongevallen. Veel van deze ongevallen zijn veroorzaakt door onvoorziene vrijkomende energie. In Europa bepalen meerdere wet- en regelgevingen dat alle energiebronnen uitgeschakeld/vrij geschakeld moeten worden én beveiligd tegen weder inschakeling (“locked out”) wanneer men aan een installaties of machines werkt.

Wat is LOTOTO?

Lock Out – Tag Out – Try Out (LOTOTO) is een veiligheidsprocedure dat wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat installaties en machines veiliggesteld worden en niet opgestart kunnen worden en/of in beweging kunnen komen voordat werkzaamheden geheel zijn afgerond. De procedure is bedoeld om werkenden te beschermen tegen ongewenst vrijkomen van energie (zoals elektriciteit), gevaarlijke stoffen of tegen gevaren van machines die ongewenst in werking kunnen treden (bewegende delen).

Risico's > Wat kan er gebeuren?

Bij werken aan installaties/machines kunnen o.a. de volgende typen energiebronnen vrijkomen:

  • Elektriciteit
  • Mechanisch: bewegende delen (b.v. lopende band, tandwielen, roerwerk, bewegingswerken) of materialen (b.v. wegschietende deeltjes of een stromend product).
  • Vloeistoffen en gassen onder druk (b.v. in hydraulische systemen, pneumatische systemen, stoomleidingen).
  • Chemisch: blootstelling aan gevaarlijke stoffen.

Risico’s die hierbij kunnen optreden zijn:

  • Elektrocutie / elektrisering.
  • Beknelling door bewegende delen.
  • Blootstelling aan gevaarlijke stoffen.

Maatregelen > Wat moet je doen?

    VRIJSCHAKELEN / VEILIGSTELLEN VOOR AANVANG WERKZAAMHEDEN

    Startvoorwaarden

    1. Toestemming
      Regel toestemming bij de machine-/installatieverantwoordelijke voor het vrijschakelen van de installatie (bij voorkeur) via een werkvergunning of werkplan.
      (Let op! Neem bij storingswerkzaamheden aan machines/bewegingswerken, voordat de werkplek wordt betreden, altijd contact op met de bedienaar die mogelijk op afstand achter de knoppen zit. Dit om te voorkomen dat er op afstand een onverwachte bediening plaatsvindt. Indien van toepassing: tijdig omschakelen naar lokale bediening of onderhoudsbediening).


    2. Vrijschakelen en scheiden
      Na het vrijschakelen én scheiden, conform bedieningshandleiding/instructie, moet de installatie volledig gescheiden zijn van de voedingsbronnen.(Alle energiebronnen zijn uitgeschakeld/dichtgedraaid en vergrendeld in de uit-positie. Dat kan door bijvoorbeeld het vergrendelen van een werkschakelaar of een afsluiter).

    LOTOTO

    1. Beveiligen tegen opnieuw inschakelen
    • De medewerker vergrendelt met zijn eigen persoonlijke hangslot (Lock Out) op een juiste wijze de werkschakelaar/afsluiter/beveiliging (in bijvoorbeeld een verdeelinrichting, besturingskast of lokaal in/bij een apparaat) zodat hij/zij controle heeft over de energiebron en zodat er geen onvoorziene energie kan vrijkomen tijdens de werkzaamheden.
    • Er wordt door de medewerker een label (Tag Out) geplaatst aan het hangslot om anderen te waarschuwen over wie er verantwoordelijk is voor dit betreffende hangslot. Doordat het hangslot persoonlijk is kan niemand anders het hangslot van een ander verwijderen, waardoor de installatie/apparatuur/machine niet per ongeluk ingeschakeld kan worden.
    • Voordat de medewerker aanvangt met de technische activiteiten test hij/zij of de afgesloten werkschakelaar/afsluiter nog ingeschakeld kan worden (Try Out). Dit mag dan uiteraard niet het geval zijn.


      Controleren, beveiligingen, afschermen en beproeven

      1. Controleren/aantonen spanningloosheid – drukloosheid – leidingen leeg – temperatuur
        • toon spanningsloosheid aan met een geschikt meetinstrument of
        • toon aan dat een beweegbaar onderdeel vergrendeld is (en bijvoorbeeld op afstand niet alsnog bediend kan worden) of
        • toon aan dat er geen druk meer in het installatiedeel aanwezig is of
        • toon aan dat er geen restproduct meer aanwezig is in het leidingwerk of
        • toon aan dat de temperatuur afdoende veilig is.

      2. Aarden en kortsluiten
        Breng bij E-installaties voorzieningen aan (aarding en/of kortsluiting), bij spanningen van 50Vac of 120Vdc of hoger, als extra beveiliging tegen spanningvoering. Voorwaarde hierbij is dat er overzichtelijke eindgroepen zijn en dat geen spanning toevoer mogelijk is via andere opwekbronnen.

      3. Actieve delen afschermen
        Naastgelegen actieve/geleidende delen, welke bij het werk onder spanning (kunnen) komen, afschermen met isolerend materiaal of afzettingen

      4. Beproeven
        Beproef, indien van toepassing, of de installatie daadwerkelijk is vrijgeschakeld door een bedieningshandeling uit te voeren.

      ​​​​​​​

      INSCHAKELEN NA AFRONDING WERKZAAMHEDEN

      1. Controleren op gereedheid
        Controleer of de werkzaamheden gereed zijn. Controleer of medewerkers ingelicht zijn en of gereedschappen, materialen en eventuele tijdelijke voorzieningen uit de installatie zijn verwijderd.


      2. Toestemming voor inschakelen
        Vraag toestemming aan de machine-/installatieverantwoordelijke voor het (weder) inschakelen van de machine of installatie.


      3. Verwijder beveiligingen
        Verwijder alle eventuele aarding- en kortsluitvoorzieningen. Verwijder alle sloten en het label/bord ‘niet schakelen’.

      4. Controleren / inbedrijfstellingsinspectie
        Voer een inbedrijfstellingsinspectie uit conform de onderhoud & bedieningsvoorschriften van betreffende machine/installatie.


      5. Inschakelen
        Schakel de machine/installatie in volgens de daarvoor geldende procedure (zie bedieningshandleiding).


      6. Toestemming voor ingebruikname
        Meld aan de machine-/installatieverantwoordelijke (en operators) dat de installatie gereed is voor gebruik.

      Discussie > Bespreek het met je collega’s!

      Ga met elkaar in gesprek over het volgende:

      1. Ik heb de juiste middelen tot mijn beschikking om de LOTOTO-procedure uit te kunnen voeren.
      2. Ik voer mijn werkzaamheden (en de LOTOTO-procedure) altijd uit conform de werkvergunning of het werkplan.
      3. Ik controleer na iedere pauze/werkonderbreking, voordat ik aan het werk ga, of de elektrische of werktuigbouwkundige installatie nog steeds is veilig gesteld en voorzien van de (eigen) Lock Out en Tag Out.​​​​​​​
      Tips > Voor meer informatie

      Volg altijd de werkvergunning of het werkplan. In geval van onduidelijkheden dient altijd de installatieverantwoordelijke, werkverantwoordelijke of machineverantwoordelijke geraadpleegd te worden.